Narsist, psikoloji terimiyle narsistik kişilik özelliklerine sahip kişi demektir. Bu kişiler genellikle;
- Kendini aşırı beğenme,
- Başkalarından sürekli hayranlık bekleme,
- Empati eksikliği,
- Eleştiriye tahammülsüzlük,
- Kendini herkesten üstün görme eğilimindedir.
Narsist Kişinin Özellikleri:
- Kendini özel ve önemli görür.
- Sürekli takdir ve ilgi bekler.
- Başkalarının duygularına karşı duyarsızdır (empati yapamaz).
- Eleştiriye karşı aşırı hassastır ama başkalarını kolayca eleştirir.
- İlişkilerinde manipülatif olabilir.
- Kıskançtır ya da başkalarının kendisini kıskandığını düşünür.
Narsisizm Nereden Geliyor?
Kelime kökeni, Yunan mitolojisindeki Narkissos (Narcissus) adlı karaktere dayanır. Narkissos, kendi yansımasına âşık olur ve bu yüzden hayatını kaybeder. Buradan türeyen narsisizm, kişinin kendine aşırı hayranlık duyması anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
Narsistlik Hastalık mı?
Eğer bu özellikler çok ileri düzeydeyse ve kişinin hayatını olumsuz etkiliyorsa, bu duruma Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB) denir. Bu bir kişilik bozukluğu olarak psikolojik bir rahatsızlık kabul edilir ve psikolojik destek gerektirebilir.
Hayatımızdaki Narsist İnsanlarla Nasıl Baş Edebiliriz?
Hayatımızda narsist biri varsa (eş, arkadaş, aile üyesi, iş arkadaşı vb.), onunla baş etmek duygusal olarak yorucu olabilir. Narsistler genellikle sizi manipüle etmeye çalışır, kendilerini haklı görür, sizi suçlu hissettirirler. Bu nedenle onlarla başa çıkmak için duygusal dayanıklılık, sınır koyma ve farkındalık çok önemlidir.
İşte narsist insanlarla başa çıkmanın etkili yolları:
1. Sınırlarınızı Net Belirleyin
Narsistler sınır tanımamaya meyillidir.
Net, sakin ve kararlı şekilde “Bunu istemiyorum” veya “Bu şekilde konuşmanı doğru bulmuyorum” diyebilmelisiniz.
Taviz verdiğinizde, sınırlarınızı daha fazla zorlarlar.
2. Tartışmalara Girmemeye Çalışın
Narsistler tartışmayı kazanmak ister. İkna olmak ya da anlamak gibi bir amaçları genelde yoktur.
Onlarla tartışmak çoğu zaman sizi yıpratır. Gerekirse konuyu değiştirmek veya uzaklaşmak en iyisidir.
3. Duygusal Tepki Vermekten Kaçının
Sizi provoke etmeye çalışabilirler.
Tepki verdiğinizde, sizi yönlendirme gücü elde ederler. Sakin ve kontrollü kalmak onların etkisini azaltır.
4. Manipülasyonu Tanıyın ve Kabul Etmeyin
“Senin için yapmıştım”, “Beni sevmiyorsun zaten” gibi cümlelerle sizi suçlu hissettirmeye çalışabilirler.
Manipülasyonu fark edip bunu kabul etmezseniz, üzerinizdeki güçleri azalır.
5. Kendinizi Sorumlu Hissetmeyin
Narsist kişiler genelde hatayı başkalarına yükler.
Onların davranışları sizin suçunuz değil. Bu gerçeği içselleştirin.
6. Empati Beklemeyin
Bir narsistin sizin duygularınızı anlamasını beklemek çoğu zaman hayal kırıklığı yaratır.
Bu kişilik yapısında empati eksikliği vardır. Onlardan olmayan bir duyguyu beklemeyin.
7. Destek Alın
Uzun süreli narsist bir ilişki (örneğin bir ebeveyn, eş ya da patron) sizi yıpratabilir.
Gerekirse psikolojik destek alın. Duygusal sınırlarınızı korumayı öğrenmek iyileşme sürecidir.
8. Gerekirse Mesafe Koyun veya İlişkiyi Bitirin
Her narsist ilişki sürdürülebilir değildir.
Özsaygınızı ve ruh sağlığınızı korumak adına mesafe koymak ya da vedalaşmak sağlıklı bir tercih olabilir.
İstersen, özel bir durumda nasıl yaklaşman gerektiğini de konuşabiliriz (örneğin narsist bir ebeveyn, sevgili, arkadaş vs.). Duruma özel stratejiler farklılık gösterebilir.
