Mobbing, bir kişiye iş yerinde sistematik ve sürekli olarak psikolojik baskı, yıldırma, dışlama veya aşağılama yoluyla zarar verme davranışlarının bütünüdür. Genellikle bir çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından hedef alınması şeklinde gerçekleşir.
Mobbing'in Temel Özellikleri:
- Süreklidir: Tek seferlik bir olay değil, zaman içinde tekrar eden bir süreçtir.
- Hedeflidir: Belirli bir kişiye karşı yapılır.
- Sistematik bir baskı içerir: Kişinin mesleki itibarını, psikolojisini ve sağlığını etkiler.
- Çalışma ortamında olur: İş yerindeki ilişkilerde ortaya çıkar.
Mobbing Örnekleri:
- Sürekli azarlanmak veya eleştirilmek
- Toplantılardan dışlanmak
- Bilerek yanlış bilgilendirme
- Yetki ve sorumlulukların alınması
- Dedikodu ve iftiraya maruz kalmak
- Sosyal olarak izole edilmek
Mobbing'e Maruz Kalan Ne Yapabilir?
- Her şeyi yazılı olarak belgelemek (e-posta, notlar, tanıklar)
- İş yerindeki insan kaynakları veya üst yönetime başvurmak
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ya da CİMER’e şikâyette bulunmak
- Gerekirse hukuki yollara başvurmak (iş mahkemesi, manevi tazminat talebi gibi)
- Psikolojik destek almak
1. Yukarıdan Aşağıya Mobbing (Hiyerarşik Mobbing)
Yönetici veya amirin, astına uyguladığı mobbing türüdür.
Örnekler:
- Aşağılama veya küçümseyici konuşmalar
- Bilerek iş yükünü artırma
- Başarıları görmezden gelme
- Terfi ettirmeme veya görevden alma
2. Aşağıdan Yukarıya Mobbing
Ast pozisyondaki çalışanların, amirlerine karşı uyguladığı baskı ve dışlama davranışlarıdır.
Örnekler:
- Yöneticiyi küçük düşürmeye yönelik dedikodu
- İş birliği yapmama
- Yöneticinin kararlarını sabote etme
3. Yatay Mobbing (Akranlar Arası)
Aynı düzeyde çalışanlar arasında, rekabet ya da kişisel sebeplerle uygulanan psikolojik şiddettir.
Örnekler:
- Bir çalışanın sürekli dışlanması
- Hakkında dedikodu yaymak
- Bilgi saklamak ya da kasıtlı yanlış yönlendirmek
4. Stratejik Mobbing
Kurumsal bir strateji olarak, çalışanın istifa etmesini sağlamak amacıyla uygulanır.
Örnekler:
- Görev tanımını değiştirmek
- Başarısızlık imajı oluşturmak
- Performansını kasıtlı olarak düşük göstermek
5. Duygusal Mobbing
Kişinin duygusal olarak yıpratılmasını hedefleyen davranışlardır.
Örnekler:
- Sürekli eleştirilmek
- Görmezden gelinmek
- Sözlü aşağılamalar ve alaycı tutumlar
6. Cinsel Mobbing
İş yerinde cinsiyet temelli psikolojik baskı veya tacizdir.
Örnekler:
- Cinsel içerikli şakalar veya ima
- Uygunsuz bakışlar veya sözler
- Kişinin kıyafeti veya bedeni hakkında yorumlar
