Kadınların eğitime erişim hakkı, dünyanın pek çok yerinde hâlâ mücadele konusu. Bunun en çarpıcı örneği Afganistan’da yaşanıyor. 2021’de Taliban’ın iktidarı ele geçirmesiyle birlikte kadınların toplumsal hayata katılımı kısıtlandı; parklar, spor salonları ve birçok meslek kadınlara yasaklandı. Ancak en yıkıcı karar, kadınların ilkokul sonrası eğitimden mahrum bırakılması oldu.
Tüm bu zorluklara rağmen Afgan kadınlar, hayallerinden vazgeçmedi. Farmakoloji öğrencisi 24 yaşındaki Sodaba, yasaklara karşı çözümü internette buldu. Yunanistan’da yaşayan bir Afgan mülteci tarafından verilen ücretsiz yazılım kurslarına katılarak bilgisayar programlama ve web tasarımı öğrendi. “Koşullar insanı eğmemeli, aksine hayallerine ulaşmak için her yolu denemeli” diyen Sodaba, edindiği yeni becerilerle kendine olan güvenini yeniden kazandı.
Bu eğitimlerin ardında ise bir başka ilham verici hikâye var. Çocuk yaşta mülteci olarak Yunanistan’a giden 25 yaşındaki Murtaza Jafari, sığınma evinde başladığı yazılım yolculuğunu sertifikalarla taçlandırdı ve daha sonra “Afghan Geeks” adlı girişimi kurdu. Şimdi, tıpkı kendisi gibi fırsat arayan kadınlara çevrimiçi yazılım eğitimleri veriyor. Bugün üç farklı seviyede 28 kadın öğrenci bu derslerden faydalanıyor.
Afganistan’da eğitim mücadelesi büyüyor. Zuhal adlı genç bir kadın, kendi yarım kalan üniversite hayalini gerçeğe dönüştürmek için “Vision Online University” adlı sanal bir akademi kurdu. Başlangıçta yalnızca beş kişiyle yola çıkan ekip, bugün 150 gönüllü eğitmenle 4 binden fazla öğrenciye ulaşıyor. Psikolojiden yabancı dillere, hemşirelikten hitabet sanatına kadar geniş bir ders yelpazesi sunan bu girişim, binlerce kadına umut oluyor.
Tüm tehditlere rağmen pes etmeyen Zuhal’in sözleri, Afgan kadınlarının direncini özetliyor:
“Eğer ben durursam, binlerce kız tekrar umutsuzluğa kapılacak. Benim amacım onları desteklemek.”
Afgan kadınların hikâyesi, eğitim hakkının asla susturulamayacağını ve hayallerin her zaman bir yol bulacağını tüm dünyaya gösteriyor.
